Ελάτε σιμά μου. Σήμερα θα μιλήσουμε για τον Γεωργισμό.
Το Monopoly, το δημοφιλές επιτραπέζιο παιχνίδι, δεν εφευρέθηκε από ένα άτομο, αλλά μάλλον εξελίχθηκε με την πάροδο του χρόνου. Την εκδοχή που όλοι γνωρίζουμε κι αγαπάμε -ή μισούμε, ανάλογα την τύχη μας και την ικανότητά μας στη λογιστική- έχουν λαντσάρει το 1935 η Parker Brothers, μία εταιρία παιχνιδιών, με τα εύσημα για τη δημιουργία του επιτραπεζίου να πηγαίνει στον Charles Darrow. Ωστόσο οι δημιουργοί ήταν πολύ περισσότεροι στην πραγματικότητα. Ανά τα χρόνια βρισκόταν κάποιος άλλος να αλλάζει τους κανόνες και να συμβάλει στην εξέλιξη του παιχνιδιού μέχρι να φτάσει στα χέρια του Charles. Αλλά η πιο παλιά του μορφή (αρχές του 20ου αι.), με την υπογραφή μίας ριζοσπάστριας, ήταν μακράν η πιο ενδιαφέρουσα.
Τα (φιλελεύθερα) παιδία παίζει
Η Elizabeth Magie, μια Αμερικανίδα συγγραφέας και σχεδιάστρια παιχνιδιών, σχεδίασε το “The Landlord’s Game” (το παιχνίδι του ιδιοκτήτη γης) στις αρχές του 20ου αιώνα και έλαβε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για αυτό στις 5 Ιανουαρίου 1904. Η Magie ήταν γεωργίστρια, που σημαίνει ότι πίστευε στις οικονομικές θεωρίες του Henry George, ο οποίος υποστήριζε τη φορολόγηση της αξίας της γης για τον περιορισμό της ανισότητας πλούτου. Το “The Landlord’s Game” σχεδιάστηκε ως εργαλείο για την προώθηση των οικονομικών ιδεών του George και για την απεικόνιση των αρνητικών πτυχών των μονοπωλίων γης.
Θα περάσουμε στο ίδιο το παιχνίδι μετά από ένα σύντομο μάθημα πολιτικο-οικονομικής φιλοσοφίας!
Ο φιλελευθερισμός είναι μια πολιτική φιλοσοφία ή κοσμοθεωρία, θεμελιωμένη στις ιδέες της ατομικής ελευθερίας αλλά και της ατομικής ιδιοκτησίας. Οι φιλελεύθεροι ασπάζονται ένα ευρύ φάσμα απόψεων, ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίον κατανοούν τις αρχές αυτές, αλλά γενικά υποστηρίζουν ιδέες όπως η διεξαγωγή ελεύθερων και δίκαιων εκλογών, τα πολιτικά δικαιώματα, η ελευθερία του τύπου, η θρησκευτική ελευθερία, το ελεύθερο εμπόριο και η ιδιοκτησία
Ο Γεωργισμός (αγγλικά: Georgism) είναι μια οικονομική ιδεολογία που βασίζεται στα έργα του Αμερικανού οικονομολόγου Χένρι Τζορτζ. Οι γεωργιστές υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να ανήκει στα άτομα η αξία που δημιουργούν, αλλά ότι η οικονομική αξία της γης (συμπεριλαμβανομένων των φυσικών πόρων) θα πρέπει να ανήκει ισότιμα σε όλα τα μέλη της κοινωνίας.
Η κύρια πολιτική πρόταση των γεωργιστών είναι ένας φόρος αξίας γης. Τα έσοδα από αυτόν τον φόρο θα χρησιμοποιούνταν για τη μείωση ή εξάλειψη υφιστάμενων φόρων (όπως εκείνοι πάνω στο εισόδημα, το εμπόριο ή τις αγορές) που είναι άδικοι και ανεπαρκείς.
Ένας λιγότερο γνωστός όρος για τον γεωργισμό στα Ελληνικά είναι γη-φιλελευθερισμός.
Πίσω στη μονόπολη!
Το “παιχνίδι του ιδιοκτήτη γης”
Τα βασικά χαρακτηριστικά του “The Landlord’s Game” περιλάμβαναν:
Διπλό Οικονομικό Σύστημα: Το παιχνίδι είχε δύο σετ κανόνων – ένα σύνολο που αντικατοπτρίζει τις αρχικές προθέσεις του παιχνιδιού για να επιδείξει τις ιδέες του Τζορτζ και ένα άλλο σύνολο που παρουσίαζε την ανταγωνιστική, καπιταλιστική προσέγγιση.
Πίνακα παιχνιδιού: Ο πίνακας παιχνιδιού είχε μια κυκλική διαδρομή με ιδιότητες και βοηθητικά προγράμματα κατά μήκος της διαδρομής. Οι παίκτες κινούνταν γύρω από το ταμπλό, αγοράζοντας και πουλώντας ακίνητα και πληρώνοντας ενοίκιο. Αυτός ο σχεδιασμός παρέμεινε το σημείο κατατεθέν του παιχνιδιού μέχρι και σήμερα.
Ακίνητα και ενοίκια: Τα ακίνητα χωρίστηκαν σε διαφορετικές ομάδες χρωμάτων και το ενοίκιο αυξήθηκε καθώς χτίστηκαν περισσότερα σπίτια πάνω τους. Αυτό το χαρακτηριστικό αντανακλούσε τις οικονομικές απόψεις του George, τονίζοντας τις πιθανές αρνητικές συνέπειες της ανεξέλεγκτης ανάπτυξης ακινήτων.
Υπηρεσίες κοινής ωφέλειας: Το “The Landlord’s Game” περιελάμβανε επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, όπως η Electric Company και η Water Works, που πρόσθεσαν ένα στοιχείο στρατηγικής στο παιχνίδι.
Ιδέα για ενιαίο φόρο: Η αρχική πρόθεση της Magie ήταν να καταδείξει την έννοια του ενιαίου φόρου στις αξίες της γης. Το παιχνίδι είχε στόχο να δείξει πώς αυτός ο φόρος θα μπορούσε να εξαλείψει τα μονοπώλια και να προωθήσει την οικονομική δικαιοσύνη.
Επίλεξε: Ευημερία ή… Μονοπώλιο;
Ώστε θέλησες να παίξεις με τους κανόνες της Ευημερίας (Prosperity)! Διάλεξε το πιόνι σου και άκου προσεκτικά, γιατί δε θα τα πω δεύτερη φορά.
Κάθε παίκτης κερδίζει χρήματα κάθε φορά που κάποιος αποκτά ιδιοκτησία. Το παιχνίδι κερδίζεται από όλους όσους παίζουν όταν αυτός με τα λιγότερα, διπλασιάσει τους πόρους του. Είναι ένα παιχνίδι συνεργασίας και κοινού οφέλους!
Ώστε προτίμησες να παίξεις με τους κανόνες του Μονοπωλίου (Monopoly)! ΧΑ. Κάτσε να δεις τι γίνεται σε αυτή την περίπτωση.
Οι παίκτες πετυχαίνουν αποκτώντας ιδιοκτησία και ακίνητα, παίρνοντας χρήματα από αυτούς που ήταν λιγότερο τυχεροί με τις ζαριές τους. Ο νικητής είναι εκείνος που χρησιμοποίησε τη δύναμή του για να εξουδετερώσει όλους τους άλλους.
Τελικά επιλέξαμε Monopoly
…και τι καταλάβαμε;
Με την πάροδο του χρόνου, το παιχνίδι της Magie κέρδισε δημοτικότητα, ειδικά στους εκπαιδευτικούς κύκλους και μεταξύ των υποστηρικτών του George. Ωστόσο, δεν πέτυχε ευρεία εμπορική επιτυχία κατά τη διάρκεια της ζωής της. Αυτό που ήθελε να διδάξει με το επιτραπέζιό της ήταν πόσο διαφορετικά αισθανόμαστε παίζοντας με την Ευημερία έναντι στο Μονοπώλιο, ελπίζοντας πως κάποια μέρα οι εθνική πολιτική θα άλλαζε.
Όταν οι ΑΦΟΙ Parker υιοθέτησαν το παιχνίδι, η επιλογή της Ευημερίας καταργήθηκε. Κι έμεινε η Monopoly. Γι’ αυτό και πολύ λίγες παρτίδες Monopoly τελειώνουν με καλύτερες σχέσεις μεταξύ των παικτών. Προσοχή με τα παιχνίδια που επιλέγετε για τη βραδιά επιτραπεζίων! Κλείνουν σπίτια!
Τροφή για σκέψη. Τι ειρωνική που είναι η ιστορία της Monopoly…
